Cultuureducatie - de pilot cultuurcoach
'Cultuureducatie is verfrissend want het neemt kinderen mee naar een wereld vol creativiteit waaraan geen cijfers hangen en waarin ze het niet 'fout' kunnen doen. Daar groeien ze van, persoonlijk en als deelnemer aan de (Tilburgse) maatschappij. Ze bouwen meer zelfvertrouwen op, worden weerbaarder, ontwikkelen een grotere en bredere kijk op de dingen en op anderen en kunnen zich zelfs eventjes heel erg knap en kunstenaar voelen. Dat heeft ook te maken met de mindset. Die kun je ze meegeven. Zelfs als (of misschien vooral als) ze niet goed zijn in taal en rekenen. Ze leren dat de wereld meer is dan moeten presteren.'
- Saskia Dellevoet
- Saskia Dellevoet
|
Pilot cultuurcoach
In 2019 is de pilot cultuurcoach gestart op verzoek van de Gemeente Tilburg. Deze loopt door tot einde schooljaar 2020-2021. De aanleiding is een gezamenlijk streven van CiST, Art-fact en Factorium naar een kwalitatieve verbeteringsslag van cultuureducatie in verbinding met de wijk en met het oog op verduurzaming en gelijke kansen voor alle kinderen in Tilburg. Tot eind schooljaar 2019, waren er in Tilburg 7 cultuurcoaches: in West (1); in Oud-Noord (2); in de Reeshof (3) en in Groenewoud (1). In Oud-Noord was ik, Saskia Dellevoet vanaf juni 2019 t/m dec. 2020 Cultuurcoach voor BS De Vijf Hoeven. Naschoolse cultuureducatie gekoppeld aan wijkthema Als cultuuraanjager in Oud-Noord Hasselt, heb ik met de programmering van cultuureducatie in het naschoolse aanbod voor BS De Vijf Hoeven een mooie verbinding geprobeerd te leggen tussen wijk en school via het wijkthema Schônste wijk: mooier - leuker - actiever. |
Een naschoolse meidenclub van BS de Vijf Hoeven werkt aan de botenbattle
|
|
Bijzondere locaties cultuureducatie
De naschoolse programmering Schônste wijk vond niet alleen plaats op school maar juist ook op bijzondere locaties in de wijk zoals de Schônste wijk werkplaats (Van Bylandstraat), een beeldend thuisatelier (Witte Bollenstraat) en een studio om de hoek bij de school (Tongerlose Hoefstraat). Het was immers mijn opdrcaht cultuureducatie vanuit school de wijk in te trekken en andersom. Dit was echt waardevol voor de kinderen! Aftrap cultuureducatieve schooljaar In september, tijdens de Schônste wijk WEEK, vond de aftrap van het thema Schônste wijk op school èn de aftrap van het cultuureducatieve schooljaar plaats, tijdens een gezamenlijk geniet-moment: het vertonen van een familiefilm. |
Promotieposter en flyers voor de film KOOKY als aftrap van naschoolse activiteiten cultuureducatie aansluitend bij het wijkthema Schônste wijk.
|
|
Programmering Cultuureducatie 19-20
Binnenschoolse programmering Ik nam bij aanvang in 2019 de rol van ICC-er op me omdat 1) BS De Vijf Hoeven er geen had; 2) dit de directe behoefte was binnen het zeer jonge team (er waren 6 nieuwe leerkrachten); 3) ik mijn kwaliteiten kon laten zien en een welwillende bodem wilde leggen binnen het team; 4) ik direct kon onderzoeken bij aanbieders of zij geschikt waren/ ambities hadden een wijkverbinding te leggen in het naschoolse. 'Het is sterk als kinderen eerst kennismaken binnenschools, hun interesse aangeven en buitenschools verder kunnen met hun interesse en talenten.' |
|
In de eerste maanden als cultuurcoach- ICC-er, heb ik voor 19-20 het volledige binnenschoolse aanbod afgestemd op de IPC thema's wat betreft inhoud en planning. Voorheen deden leerkachten dit zelf in 'bouw'teams.
Buitenschoolse of naschoolse programmering
Voor de invulling van het naschoolse programma cultuureducatie, heb ik het aanbod van voor 2019 bekeken. De combinatiefunctionaris Sport was hier tot dusver verantwoordelijk voor en de focus was dan ook vooral sport - wat past binnen het sportieve profiel van de school. Er zat geen lijn in en er was geen beleid op het plannen van naschoolse activiteiten rond cultuureducatie. Interessant is dat vanuit de gemeente sportecudatie en cultuureducatie vaak samen genoemd worden maar ik weet uit ervaring dat een sportfunctionaris over het algemeen niet met de bril van een cultuurcoach kan (en soms ook wil) kijken. Er was dus werk aan de winkel. Ik hield bovenstaande presentatie voor het team en nam ze mee in het afstemmen van het naschoolse op het wijkthema Schônste wijk. Na de presentatie kreeg ik groen licht om voort te doen.
Voor de invulling van het naschoolse programma cultuureducatie, heb ik het aanbod van voor 2019 bekeken. De combinatiefunctionaris Sport was hier tot dusver verantwoordelijk voor en de focus was dan ook vooral sport - wat past binnen het sportieve profiel van de school. Er zat geen lijn in en er was geen beleid op het plannen van naschoolse activiteiten rond cultuureducatie. Interessant is dat vanuit de gemeente sportecudatie en cultuureducatie vaak samen genoemd worden maar ik weet uit ervaring dat een sportfunctionaris over het algemeen niet met de bril van een cultuurcoach kan (en soms ook wil) kijken. Er was dus werk aan de winkel. Ik hield bovenstaande presentatie voor het team en nam ze mee in het afstemmen van het naschoolse op het wijkthema Schônste wijk. Na de presentatie kreeg ik groen licht om voort te doen.
|
Verbinding school - wijk: een familiefilm voor de hele wijk
De aftrap van het cultuureducatieve schooljaar, deed ik met de introductie van het wijkthema met de familiefilm KOOKY door Solar cinema gedraaid op het schoolplein van BS De Vijf Hoeven. Alle genaimeerder wezentjes in de film waren van afval gemaakt. De film was een trigger voor naschoolse lessen rond werken met afvalmaterialen in en uit je wijk. De film was tegelijkertijd onderdeel van Schônste wijk WEEK die op haar beurt weer aansloot bij de internationale wereldopschoondag. In de Schônste wijk WEEK was het naschoolse aanbod een stopmotion maken (met een kunstdocent). Daarnaast was er voor alle kinderen in de wijk:
De filmvertoning was op het schoolplein voor de hele wijk en is door zo'n 100 man bezocht. De andere activiteiten zijn niet heel druk bezocht. |
Jongste deelnemer van de afvalbiechtkliko op schoolplein BS De Vijf Hoeven
Verbinding school - wijk: afvalbiechtkliko op school
Op het schoolplein en in de wijk zijn ouders en kinderen geïnterviewd voor de podcast van de afvalbiechtkliko door vijf studenten van Fontys HSK die ik heb begeleid tijdens de ontwikkeling van dit mooie concept. |
Communicatie
Het was vanaf het begin relevant regelmatig de cultuurcoach in de spotlight te zetten waarbij het natuurlijk niet om mij als persoon ging maar om positionering en informeren over cultuureducatie in de wijk. Ik schreef regelmatig posts over naschoolse cultuureducatie, enkele voorbeelden: Ik heb in zoveel mogelijk schoolnieuwsnieuwsbrieven een stukje laten opnemen en ook in de wijkkrant Oud-Noord hebben nieuwsberichtjes gestaan gericht op het programma cultuureducatie voor kinderen.
Het was vanaf het begin relevant regelmatig de cultuurcoach in de spotlight te zetten waarbij het natuurlijk niet om mij als persoon ging maar om positionering en informeren over cultuureducatie in de wijk. Ik schreef regelmatig posts over naschoolse cultuureducatie, enkele voorbeelden: Ik heb in zoveel mogelijk schoolnieuwsnieuwsbrieven een stukje laten opnemen en ook in de wijkkrant Oud-Noord hebben nieuwsberichtjes gestaan gericht op het programma cultuureducatie voor kinderen.
|
Verbinding school - wijk: muurschilderingen
In de zomer van 2019 werd de wijk verfraaid met de eerste schilderingen. Uiteindelijk werden het er 7. Bij elke schildering is geprobeerd de kinderen van de twee scholen en volwassenen in de wijk te betrekken bij het ontwerpproces. Verbinding school - wijk: de waar-is-Atilla-route Straatkunstenaar Atilla Yuksel maakte in de eerste corona periode een route met handgetekende posters: 'Waar is Atilla?' Het idee was dat kinderen de route konden lopen. Op de posters waren hartjes geplakt, een hart onder de riem van Atilla in deze gekke eerste coronatijd. Als cultuurcoach zag ik meteen kansen allerlei simpele activiteiten rond kunst en cultuur op te pikken. Ook Atilla zou een muurschildering aanbrengen en daarbij wilden we kinderen van de twee basisscholen in de Hasselt betrekken. |
Activiteiten met Atilla om basisschoolkinderen te betrekken
|
|
Verbinding wijkthema - school: workshops plastic
In blok 1 al, in september, is een serie workshops maken met plastic afval gegeven. De tussenruimte (tussen blok 1 en 2) is gebruikt om tot een betekenisvol programmering te komen. De teampresentatie, gesprekken met directie, aanbieders in en buiten de wijk leidden voor blok 2 en deels voor blok 3 tot deze betekenisvolle programmering cultuureducatie:
|
Opening van de expo WIJ ZIJN URBAN!
|
Verbinding school - wijk: naschoolse afsluiting in wijkwerkplaats
Het idee was Schônste wijk, urban, je wijk als gezamenlijke insteek te nemen bij de naschoolse activiteiten. Naar mooie dingen en plekken te kijken; van plastic PETflesjes een boot te maken die echt kan drijven. Cultuureducatie vanuit meerdere disciplines die tijdens een afsluiting samen zouden komen. Die bleef helaas uit. Wel was er een afsluiting met de kinderexpo WIJ ZIJN URBAN! in de Schônste wijk WERKPLAATS voor de hele wijk.
Het idee was Schônste wijk, urban, je wijk als gezamenlijke insteek te nemen bij de naschoolse activiteiten. Naar mooie dingen en plekken te kijken; van plastic PETflesjes een boot te maken die echt kan drijven. Cultuureducatie vanuit meerdere disciplines die tijdens een afsluiting samen zouden komen. Die bleef helaas uit. Wel was er een afsluiting met de kinderexpo WIJ ZIJN URBAN! in de Schônste wijk WERKPLAATS voor de hele wijk.
|
Verbinding school - wijk: DE PLASTIC WERKPLAATS
Studenten van Fontys International Events, Music and Entertainment Studies afstudeerrichting Challenged Based Learning, 'studentencompany' ENTR en later overgenomen door 'studentencompany' Studio Waaghals, hebben het event Plastic Werkplaats uitgewerkt waarbij de Schônste wijk onderdelen Botenbattle (met Ontdekstation013) en de expo met veiling van werk van designer en plastic expert Jessica den Hartog als activiteiten waren opgenomen Er is door alle partijen enorm veel tijd in gestoken in afstemming van activiteiten en door de studenten in het maken van mooie PR met een eigen smoel. Het was dan ook erg jammer dat door corona het event tot 2x toe is afgelast. |
|
|
Wijk'feest' Plastic Werkplaats in Spoorpark
Er zat een doorgaande lijn in het programma cultuureducatie en er zou een afsluitend, gezamenlijk wijkevent zijn in het Spoorpark: met de naam Plastic Werkplaats. Daar zouden de 2 boten gemaakt met Ontdekstation013 te water gelaten worden. Er zat een heel wijkprogramma vast aan deze mooie middag. Communicatie naschools programma blok 2 en 3
|
Uit: conceptboek De Plastic Werkplaats - Studio Waaghals
|
|
Corona
Helaas gooide corona roet in het eten. We veschoven het wijk'feest' van mei naar naar september en schreven een coronaprotocol maar het mocht niet baten. De tweede golf zorgde ervoor dat aanbieders afhaakten. Uiteindelijk vonden de studenten als organisatie het ook niet meer verantwoord en werd het in overleg het feest en alle activiteiten volledig afgelast. Voor wie wil. ligt er in de toekomst een mooie en zinvolle programmering rond het thema mooie, schone, actieve wijk! Het zou bijvoorbeeld in Noord Schoon! passen of in de Reeshof bij de Bende van de Reeshof. |
|
Vragen of meer informatie over de aanpak
Wil je meer weten over de verbinding cultuureducatie tussen school en wijk of heb je interesse een dergelijk programma rond afval en een schone, mooie, actieve wijk op te zetten, neem gerust contact op: Saskia Dellevoet, cultuurcoach CiST, saskia.dellevoet@art-fact.nl
|
|
|
Beëindiging pilot Vijf Hoeven 20-21
Het programma een degelijke aanzet tot verduurzaming van cultuureducatie. Het is spijtig dat door allerlei factoren de verbinding school-wijk uit is gebleven. Corona speelde daar geen hoofdrol in, wel allerlei andere factoren zoals positionering, inbedding in het leerkrachtenteam. Veranderingen aanbrengen in een bestaande structuur of juist in een structuiur waarin cultuureducatie niet is ingebed, is een traag proces als er geen gezamenlijke ambities zijn. Dat is wat ik ervan heb geleerd. Met wederzijdse instemming besloten Art-fact, CiST, BS De Vijf Hoeven en ik n.a.v. mijn evaluatie de pilot in Oud-Noord te beëindigen met ingang van schooljaar 20-21. Er is desondanks veel moois geprogrammeerd en dat is goed geevalueerd. Over de aanpak van cultuureducatie op de Vijf Hoeven, lees je hieronder. Ik sla nu mijn vleugels uit in Noord waar ik een oriënterend onderzoek cultuureducatie(veld) start.
